Excellentissime, Illustrissime ac Reverendissime Domine Comes Episcope, Domine Gratiosissime!

1 Aestimatissimis Excellentiae Vestrae litteris, hesterno cursore mihi redditis, inclusa duorum documentorum exempla, profunda cum veneratione recepi. Horum alterum est de 700. florenis, ab Excellentia Vestra pro continuatione historiae Hungariae liberaliter assignatis. Cuius quidem ego tam insignis beneficii tam vivam gratamque memoriam retineo, ut et crebris illud sermonibus usurpem, et alios ad patriae commodandum exemplo tam illustri saepe provocem. Alterum est de promissa per bibliopolam Weingandium refusione, vel in pecunia, postquam haec ex libris venditis redigi potuerit, vel in libris in usum Excellentiae Vestrae comparandis. 2. Ut hoc ille promissum expleret, iam antea sollicitus, hoc ab eo responsum accepi, valde perum adhuc aeris ex libris venditis se redegisse, quum admodum lente tam vastum opus distrahatur. Accepto hoc responso, vidi, tam Excellentiae Vestrae, quam omni cultu dignissimis duobus Hungariae Metropolitis, quibus paria promissa fecit, sero nimis ex libris sero vendendis satisfieri posse. 3. Supplex igitur utrumque rogavi, ut longiorem moram patienter ferre, vel exiguam ex tomulis lentis vendendis cogendam pacuniam ad promovendam reliquorum editionem addicere dignarentur. In hoc postremum uterque consensit, et scriptam a bibliopola Weingand obligationem restituit. Expertus alias generosam Excellentiae Vestrae liberalitatem, in spem erectus, idem ab Eadem impetrandi, supplicibus illico litteris hanc gratiam flagitavi. Quia vero nullum ad eosdem responsum accepi; hoc ipsum silentium, tacitum consensum interpretatus, nullam deinceps eiusdem obligationis mentionem Weingandio feci. 4.Ut tamen certiora cognoscerem, paucis illis diebus, quibus in postremis comitiis Pestini commorabar, idemtidem Excellentiam Vestram accedere volui. Testis est huius meae voluntatis Reverendissimus Dominus Makai, apud quem tomulos, interim excusos, in usum Excellentiae Vestrae deposui. Deinde habui quidem Excellentiam Vestram salutandi fortunam ante coronationem in sacristia, sed locum illum et tempus opportunum ad id proponendum non iudicavi. Mox autem ad praelectiones consuetas mihi redeundum fuit, et eadem die post reginae coronationem curru conscenso [conscendo], nulla vel noctu quiete capta, Coloczam revertus sum. Haec est candida rei totius expositio.

5. Nunc igitur, si certior factus fuero, Vestram Excellentiam supplicibus meis precibus non detulisse, Weingandium admonebo, ut redactam interim ex duobus illis tomulis, qui honoribus Excellentiae Vestrae sunt inscripti, pecuniam a reliqua secernat et fonti refundat. Exiguam tamen illam fore vel inde coniicio, quod dum feriis paschalibus pro novis tomulis prelo subiiciendi ascendissem, interroganti mihi, num ex omnibus simul libris meis tantum iam pecuniae collegarit, ut ad unum tomulum prelo subiiciendum sufficere possit, responderit, nondum tantum colligi potuisse, quod pauci sint, qui nondum completum opus redimere velint.

6. Excellentissime Domine Praesul! Nullum ego lucrum ex pertinacibus meis laboribus, quos illustrandae patriae sine spe remunerationis devovi, quaero. Quidquid aeris ex historia mea per longam annorum seriem etiam post fata mea comparari potuerit, id totum in usum pauperum studiosum, eorum praecipue, qui statum Ecclesiasticum amplecti voluerint, transscribere constitui. Fructus igitur ex pecuniis, in hos libros impensis, etiam ad Excellentiam Vestram redundabit. Ego quidem, praeter impensos pertinaces plurium annorum labores, ex tenuibus meis proventibus ad vulgandas lucubrationes meas facile 3000. florenorum iam impendi. Nam aliquot tomulos meis dumtaxat sumptibus edendos curavi. Praeterea sumptus, a Maecenatibus suppeditatos, ex meo semper auxi. Certe vel ad 700. Excellentiae Vestrae florenos 11x.[cruciferos?] addidi; paratus, porro quoque tam labores, quam argentum ad illustrandam patriam impendere. Sed enim sex millia florenos quot adhuc residui tomuli facile haurient, sero nimis ex meis reditibus coalescent. Idcirco cum rubore quodam aliis, etsi non mea, sed patriae caussa, molestus esse cogor, a multis saepe repulsam passus. Atque his rursus aestimatissimis Excellentiae Vestrae gratiis me profunda cum submissione commendo, sacrasque manus reverenter exosculatus, perenni cum veneratione maneo Coloczae 5. Junii 1793.

Excellentiae Vestrae

humillimus servus et capellus

Stephanus Katona historiographus mp.