
LITERARY AND SCHOLARLY CORRESPONDENCE
Praesumseram non pridem durante adhuc diaeta, Excellentiae Vestrae medicante Dno Illustrissimo Praeposito Miklósi humillimum meum Projectum porrigere, qualiter nimirum, restabilitis iterum in nobilissimo hujus Provinciae Lyceo, veteraris Trium Facultatum Studiis Theologico videlicet, Juridico, et Philosophico, non solum honestissimum, pro immortali Excellentiae vestrae Gloria, sed et in hoc totius Regni meditulio pernecessarium ac Bono publico utilissimum foret, si magnanimitati Excellentiae Vestrae, quam jam tanta fecit, Tribus illis dietis Facultatibus, jam prospereiterum vigentibus, Quartam iterum Facultatem nempe Medicam, Seu Medicinae Studium, uti Anno 1765, visi Invidia rem gloriose caeptam evertisset, facere dignabatur adjungere introducereque placeret. Ubi penes Philosophiam et Theologiam Jura etiam docentur et vigent, Medicinam quoque doceri et vigere convenit, et plane necessarium est, ut nimirum, cum solum hae duae Scientia practicae sint, non solum publicae utilitati, sed et vitae alenda comodo maxime deservientes, studiosae Juventuti, post transaitas speculativus scientias, praesens, et velut ad manus, sine sumptuosa ad distantes procul Universitates peregrinatione, modus et occasio sit facilis, hanc vel illam, Juris aut Medicinae practicam Scientiam, pro ratione inclinationis genii, amplectendi excolendique, ut posthae publico serviendo, ut bonus civis prodesse, seque alere possit; Prodest vero Publico Medicina plurimum; quia praeter reales Medicos, qui internas hominum affectiones curant, etiam chirurgos, et obstetrires quorum ubique summa et inevitabilis, pro quenda hominum vita, necessitas est, excolit, docet instruit, praeteria Herbarum, Lapidum, Mineraliumque notitiam, pro hominum utilitate Universamque Rerum Naturalium Historiam tradit; unde magna publico utilitas accedit. Quibus omnibus naturalibus Rebus, cum Agriensem montosam viciniam, abundanter, prae aliis locis, providit Deus; sequitur, Agriam pro Medicinae Studio valere optime, quae et Hospitale Infirmorum pro instruendis in Praxi Discipulis habet, aque ex munificentia Antecessorum Excellentiae vestrae erectum. Neque vero moretur quidquam in erigendo hoc studio, propensam semper ad omne bonum, ac ad ... etiam, Excellentiae vestrae voluntatem, ideo forte quod nullus Fundus sit, solvendis in eo Professoribus. Ego donec vivo, et vires ferent, uti sub primo, dicti Anni, Studii Medici, ab Excellentia vestra, consistoriali Decreto benigne stabiliti, Instituio, me ex armore Patriae, summaque veneratione Excellentiae vestrae, velut primo princi, id quod nulla delebit aetas, in toto Regno, tam nobilis, utilisque studii Authoris, gratis ad docendum in eo humillime obtuliet et feci; ita nunc etiam exiisdem causis humillime offero; ad quod idem mecum gratis in Medicina docendi nobile munus, ubi post absoluta Phisiologiae seu Iustitutionum studia, ad Pathologiam, seu Praxeos, studium eundum est, alter Professor requiritur, ub in primo cursu, velut in Jure, succedat, D Doctor Bosler se demissi offerre pollicetur, ac interem etiam, vel adjuvare, vel dato cadu supplere me forte aliquando a praelectione impeditum. Posthac, si unus vel alter nostrum, aut ... in docendo defecerit, ad manus haber Excellentia vestra modum et Fundum, ut novi Professores sua Salariae et subsistentiam habeant: nimirum, Excellentiae Vestrae est supremus Comitatus Comes et Civitati hujus perpetuus Terrestris Dominus; adeoque suprema utrinque Potestate et Imperio gaudens; cum vero et Comitatus et Civitat, semper hactenus, suos Medicos, uti et Chirurgos salarizatos habuerint, et habeant; Tales Medicos et Chirurgos utrinque suscipi jubere dignetur Excellentia Vestra, ut Medici, Comitatensis et Civicus ad docindum Medicinam, Chirgorum vero unus vel alter, aut uterque Comitatensis et Civicus ad prodectionem Anatomicam Obligentur; et sic gratia Excellentiae vestrae studium etiam Medicum fundabitur, et stabilietur constanter, quia pro gratiosa dispositione et ordinatione Excellentiae vestrae, Medico illi posthac ad docendum obligato, qui minus Salarii ac subsistentiae habuerit (uti revera civico, prae Comitatensi qui bene stat, salarium Civitatis non sufficiet) illi inquam ex benignitate Excellentiae Vestrae, poterit utrumque Seminarium, Junioris et Senioris cleri seu officium et salarium ordinarii Medici adjungi; nec detrectabit etiam, ob tam bonum finem, v. Capitulum, eundem pro Capitulari Medico assumere; unde collatis tot officiorum salariis, postquam Medicus Comitatensis in bono Salarii statu positus est, et erit, ut dovere possit; Civicus etiam, cum his aequaliter subsistet, ut docere obligetur, nam et Praxis aliquid infert. Atque sic, duos habebit Excellentia vestra, in docenda Medicina, Professores inperpetuum fundatos; Quod officium optimii quique Medici expetent et exoptabunt, quos virtus additeras, bonique publici amorem educavit: Quae omnia substernendo humillime iterum Excellentiam Vestra sapientissimae opinioni, et gratiose determinationi, cum Sacrae vestis osculo emorior. |
Készült az MTA BTK "Lendület" Kutatócsoport keretében: Nyugat-magyarországi irodalom 1770–1820
Edited and published in the project "Lendület/Dynamism" Research Group of Research Centre for Humanities of Hungarian Academy of Sciences: Western Hungarian Literature 1770–1820